Preventie laaggeletterdheid
Aanpak Laaggeletterdheid
Taal- en leesproblemen
Als je laaggeletterd bent, kun je het in de maatschappij wel vergeten. Je hebt een achterstand opgebouwd in taal. Je hebt moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. En je kunt misschien ook niet met de computer overweg. Je snapt niet wat de belasting van je wilt, hebt moeite met het invullen van formulieren, begrijpt niets van bijsluiters bij medicijnen. Je schaamt je. En meestal weet je het zo slim te brengen dat je omgeving het niet door heeft. Alleen je baan … als je die al hebt – ja, daarbij hoef je niet of nauwelijks te lezen, schrijven of rekenen.
Dat is de situatie van 2,5 miljoen mensen (18%) van 16 jaar en ouder in Nederland. Gelukkig wordt er veel aan gedaan! En ik draag een steentje bij.
Voorkomen is beter dan genezen
Hoe kan laaggeletterdheid het best tegengegaan worden? Niet alleen door de mensen te helpen die daar nu last van hebben. Preventie kan het aantal van 1 op de 10 kinderen die risico lopen, wezenlijk terugbrengen. Hoe? Door professionals in de kindercentra en in het basisonderwijs bewust te maken van alle domeinen waarbinnen kinderen zich moeten ontwikkelen om uiteindelijk functioneel geletterd te worden. Er moeten taal-, lees- en rekenmethodes zijn, die kinderen in staat stellen om niet alleen de basis onder de knie te krijgen, maar ook 21e-eeuwse vaardigheden te ontwikkelen.
Daarom schrijf ik 4 tot 6x per jaar een nieuwsbrief met inspirerende tips, gericht op preventie laaggeletterdheid.
Je kunt je hier inschrijven voor mijn gratis nieuwsbrief.
Vier domeinen
Kinderen moeten zich geletterd ontwikkelen binnen vier domeinen, de componenten van geletterdheid:
- Leesplezier, boekoriëntatie en verhaalbegrip
- Functies van schrift
- Taalbewustzijn en alfabetisch principe
- Digitale geletterdheid.
In de praktijk komt het kortweg neer op veel goede boeken voorlezen, er veel over praten (zowel over het verhaal als over de kaft, titel, letters, woorden, zinnen bijvoorbeeld), over wat de functie is van visuele info (straatbordjes, menukaart, pictogrammen in openbaar vervoer), wat je hoort, koppelen aan wat je ziet en tot slot: kinderen laten zien hoe je wel (en niet) met digitale middelen om moet gaan.
Mijn motivatie om me in te zetten voor preventie laaggeletterdheid
Ik kom uit een gezin waarin de kinderen niet veel aandacht kregen. Maar ik vroeg wel aandacht. Tot mijn moeder me op vijfjarige leeftijd een bibliotheekpasje gaf. Ik herinner me nog heel goed dat ik het vreselijk vond dat ik niet kon lezen, dat ik niet wist wat er in dat boek met die interessante plaatjes stond. Kortom: Ik had een heel sterke leesmotivatie. En toen ik eenmaal kon lezen, las ik de hele jeugdbibliotheek uit. Dat was mijn preventie laaggeletterdheid! Daardoor heb ik mij kunnen ontwikkelen tot taalkundige met hart voor haar werk.
“Ik wil wezenlijk bijdragen aan een wereld waarin laaggeletterdheid niet meer voorkomt.”
Als taalkundige onderwijsspecialist heb ik taal-, spelling- en leesmethodes ontwikkeld. Maar ik wilde meer doen: materiaal maken, gericht op het voortraject. Daarom heb ik ‘Liefde voor letters en lezen’ geschreven: een toegankelijk handboek stimulering geletterdheid met een bijbehorende website.
En nu heb ik een prentenboek gemaakt over het letterbeest Alfje: een aandoenlijk beestje dat groeit door het lezen van letters en woordjes!
Het is mijn droom dat deze inspirerende stimulering geletterdheid via studenten op de PABO, PM’ers en leerkrachten het leven van de kinderen zodanig verrijkt dat laaggeletterdheid uitgebannen wordt. Daartoe geef ik graag workshops op Hogescholen, PABO’S en basisscholen. Ben je geïnteresseerd? Neem dan vrijblijvend contact met mij op!
Nieuwsbrieven
ACTUELE TIPS UIT ‘LIEFDE VOOR LETTERS EN LEZEN’
September 2023: Het prentenboek ‘Alfje, het letterbeest’ als introductie van geletterde activiteiten
NIEUWS: ‘ALFJE, HET LETTERBEEST’ VERSCHIJNT BEGIN OKTOBER! Alfje, het letterbeest is een rijk geïllustreerd prentenboek voor kinderen van 3 tot en met 7 jaar. Het vertelt het verhaal van Alfjes zoektocht naar zijn familie. En hoewel hij zich bij verschillende dieren thuis waant, gebeurt er steeds iets wonderlijks: als hij letters leest, als hij een woordje leest en als hij een paar woordjes in één keer leest. Dan GROEIT hij namelijk!
April 2023: Stimulering geletterdheid in hoeken
Betekenis geven aan visuele informatie is een belangrijke stap in het proces om te leren lezen. Door pictogrammen in te brengen tijdens spel in hoeken, stimuleer je dit aspect van geletterdheid. En niet alleen dat: je vergroot ook de woordenschat, zeker als je een rol op je neemt en meespeelt! In deze nieuwsbrief wordt het lesmateriaal met pictogrammen besproken dat je in hoeken kunt inzetten.
Januari 2023: Spelimpulsen met ‘Liefde voor letters en lezen’
Een prentenboek biedt veel mogelijkheden om alle domeinen van de ontluikende en beginnende geletterdheid spelenderwijs te stimuleren. In deze nieuwsbrief geven we algemene inspirerende tips die je bij elk prentenboek kunt gebruiken, bijvoorbeeld: schriftelijke communicatie met de hoofdpersoon van het prentenboek, inzet van pictogrammen bij spel of het gebruik van een spelscript.
Thuisstimulering met ‘LIEFDE VOOR LETTERS EN LEZEN’
Thuisstimulering: de inbreng vanuit school kan een wereld van verschil maken voor het kind. In vier nieuwsbrieven geef ik aan hóe de leerkracht dit kan doen met een thuistas. Elke thuistas is gewijd aan de stimulering thuis van één domein geletterdheid. En voor elk domein is er een meertalige flyer opgenomen in mijn nieuwsbrief die in de thuistas meegaat. Zo kunnen er in een schooljaar vier thuistassen rouleren.
September 2022: Geef een thuistas mee! (deel 4)
Mei 2022: Geef een thuistas mee! (deel 3)
Maart 2022: Geef een thuistas mee! (deel 2)
Januari 2022: Geef een thuistas mee! (deel 1)
September 2021: Thema ‘herfst' vanuit onderzoekend en ontwerpend leren
Het is een fascinerend seizoen waarin veel voor het oprapen ligt in bossen en parken. In scholen wordt er in de kleuterklas vaak een herfsttafel ingericht. Pak het eens anders aan: maak een herfstverwondertafel en ga daarmee aan de slag vanuit Onderzoekend en Ontwerpend Leren (OOL). Lees verder klik hier.
Augustus 2021: Geleide fantasie en beweging om het lees- en schrijfproces te bevorderen
De scholen beginnen weer. Het kan een hele overgang zijn: van groep 2 naar groep 3. Kinderen in groep 3 moeten leren lezen en schrijven. Dat is spannend voor ze: er wordt veel van ze verwacht. Lees verder klik hier.
Juni 2021: Spelend leren tijdens de zomervakantie!
Ook in de zomervakantie kan geletterdheid worden gestimuleerd. Dit is vooral van belang voor kinderen die volgend schooljaar naar groep 3 gaan en dus gaan leren lezen. En het is ook gewoon leuk om met een inspirerende brief aan de ouders het schooljaar af te sluiten. Lees verder klik hier.
April 2021: Leesrijpheid bepalen en stimuleren
Hoe fijn is het niet als kinderen vanzelf leesrijpheid laten zien. Ze hebben belangstelling voor letters, lezen uit zichzelf al woorden en zijn gemotiveerd om te lezen. De leerkracht van groep 2 weet al welke kinderen met een gerust hart kunnen doorstromen naar groep 3. Maar wat nu als er twijfel is? Is nog een jaartje groep 2 altijd de beste oplossing? Of zijn er middelen om de leesrijpheid te bevorderen? JA! DIE ZIJN ER. Lees verder klik hier.
Maart 2021: Onderzoekend en ontwerpend leren binnen het thema lente
Hoe mooi is het niet om kinderen te inspireren en te enthousiasmeren over wat groeit, bloeit en geboren wordt? En onderzoeksvragen aan bod te laten komen als: wat groeit sneller en hoe kunnen we daar achter komen? Wat zit er in dat ei? Welke vogels maken op dit moment allemaal een nest? En hoe weet je nou of een ei gekookt is of niet? Lees de tips uit ‘Liefde voor letters en lezen’ en laat je inspireren. Lees verder klik hier.
Januari 2021: Coronatijd: Tips voor ouders om geletterdheid te stimuleren
December 2020: Inspirerend thuisonderwijs | Tips om geletterdheid te stimuleren
In deze nieuwsbrief geven we TIPS hoe studenten PABO (stagiaires) en kleuterleerkrachten inspirerend onderwijs op afstand kunnen geven waarmee geletterdheid wordt gestimuleerd. HBO-docenten kunnen deze tips gebruiken voor hun onderwijs aan hun studenten. Lees verder klik hier.
Je kunt je hier inschrijven voor mijn gratis nieuwsbrief, die 4 tot 6x per jaar verschijnt.
Contactgegevens
00 31 (0) 61 28 27 863
tekst.berg@telfort.nl
www.maria-hetty-van-den-berg.nl
Volg mij!